وابستگی وابستگی چیست؟ وابستگی چه انواعی دارد؟ وابستگی چه عللی دارد؟ چگونه از وابستگی پیشگیری کنیم؟ چگونه وابستگی را درمان کنیم؟ وابستگی چه تاثیری بر سلامت روان دارد؟ وابستگی لغتنامه دهخدا وابستگی . [ ب َ ت َ / ت ِ ] (حا
وابستگی لغتنامه دهخدا
وابستگی . [ ب َ ت َ / ت ِ ] (حامص مرکب ) حالت و چگونگی وابسته . الفت .
- وابستگی بفلان امر داشتن ؛ علقه . علاقه بدان داشتن .
|| نسبت . انتساب .
تعریف علمی وابستگی:
حالتی که در آن به چیزی یا شخصی نیاز دارید و نمیتوانید بدون آنها بهطور معمول به زندگی ادامه دهید.
تعریف کاربردی وابستگی:
نیاز مبرم به شخص یا حیوان یا ابزار یا شرایط که بدون آن زندگی عادی ممکن نیست در حالی افراد هم سن و هم جنس در شرایط مشابه چنین نیازی ندارند.
وابستگی نوعی رابطه بین موجود زنده با چیزی دیگر است که علائم ترک دارد.
اگر فرد وابسته از آن شی ء محروم شود علائم وابستگی ایجاد می شود. در واقع وابستگی از علائم ترک تشخیص داده می شود. علائم ترک چنان شدید است که اختلال در کارکرد ایجاد می کند.
۱. اختلال شخصیت وابسته
۲. وابستگی به قدرت
۳. وابستگی به شهرت
۴. وابستگی به ثروت
۵. وابستگی به حیوانات
۶. وابستگی به محل زندگی
۷. وابستگی به ابزار
۸. وابستگی به مواد و دارو
۱. وابستگی فکری
۲. وابستگی عاطفی
۳. وابستگی مالی
اگر یکی از زوجین به والدین خود وابسته باشد رابطه زناشویی ممکن است تهدید شود.
بهتر است افراد قبل از ازدواج از وابستگی به والدین خارج شوند.
انواع وابستگی:
۱. فیزیولوژیک
۲. پاتولوژیک
۲. نداشتن مهارت های مورد نیاز و متناسب با سن، جنس و شغل.
۳. بیماریهای جسمانی
۴. اختلالات روانی
۵. افکار فراشناختی منفی مبنی بر ناتوانی.
نوعی اختلال شخصیت است که فرد وابستگی فراگیر روانی به افراد دیگر دارد. اختلالات شخصیت عبارتند از مجموعه اختلالهای روان شناختی که ویژگی اصلی آنها رفتارهای خشک و غیرقابل انعطاف است.
این اختلال شخصیت یک وضعیت بلند مدت (مزمن) است که در آن بیمار برای نیازهای فکری، عاطفی و جسمی خود به دیگران وابسته است و تنها یک حداقل دستیابی به سطح طبیعی استقلال دارد.
درمان
این افراد به علت ناتوانی در عملکرد مستقل، موقعیت شغلی آسیب پذیری دارند و از نظر روابط اجتماعی محدود به اشخاصی میباشند که به آنان تکیه کردهاند و اگر تکیهگاه مناسبی برای خود نیابند در خطر ابتلا به افسردگی قرار میگیرند.
با وجود این مسائل پیش آگهی مبتلایان با درمان خوب است، روان درمانی بینشگرا و رفتاردرمانی جهت درمان مبتلایان به کار میرود.
برای درمان افسردگی و درمان اضطراب مبتلایان گاه از دارو درمانی بهخصوص داروهای ضدافسردگیهای سهحلقهای و داروی ضداضطراب استفاده میشود.
میزان شیوع آن ۰/۵ درصد از مجموع موارد اختلالات شخصیت است، در زنها شایع تر از مردهاست، در بچههای کم سنتر ( بچههای آخر خانواده) و افرادی که در کودکی، ناراحتی مزمن جسمی داشتهاند، شیوع بیشتری دارد.
تشخیص
شخصیت وابسته: معیارهای تشخیصی برای افراد با وابستگی بیمارگونه و مفرط، به طور خلاصه به شرح زیر است:
– نیازی نافذ، فراگیر و افراطی به مراقبت شدن که به سلطه پذیری، وابستگی و ترس از جدایی بینجامد.
– این حالت از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های گوناگون به چشم آید که نشانه هایش وجود حداقل پنج مورد از موارد ذکر شده در زیر باشد:
۱. بدون توصیه و اطمینان بخشی فراوان دیگران، در گرفتن تصمیمات روزمره مشکل داشته باشد (مثل پوشیدن لباس یا انتخاب غذا در رستوران).
۲. نیازمند آن باشد که دیگران مسؤولیت بیشتر مسایل عمده زندگی اش را برعهده بگیرند (مثل خرید خانه، انتخاب همسر، تعیین رشته تحصیلی و غیره).
۳. به دلیل ترس از برخوردار نشدن از حمایت یا تأیید دیگران، در ابراز مخالفت با آنها مشکل داشته باشد، که این امر به دلیل فقدان اعتماد به قضاوت ها یا توانایی های خود باشد، نه فقدان انگیزه یا انرژی.
۴. در کسب حمایت و پشتیبانی دیگران بیش از حد معطل بماند، تا جایی که حتی حاضر شود کارهایی را که دوست ندارد، به خاطر دیگری انجام دهد و این امر حالتی تکرار شونده در روند زندگی فرد داشته باشد.
۵. در تنهایی احساس ناراحتی یا درماندگی کند، به دلیل ترس مبالغه آمیز از نداشتن قدرت مراقبت از خود.
۶. با ختم یک رابطه صمیمانه، فوراً به جستجوی رابطه ای دیگر برآید تا آن را منبع مراقبت و حمایت از خود قرار دهد.
۷. ذهنش به طرزی غیرواقع گرایانه به این اندیشه مشغول باشد که مبادا برای مراقبت از خود، تنهایش بگذارند.
مجموعه صفات فوق باعث می شود کارکرد شغلی این افراد اغلب مختل باشد، به طوری که نمیتواند مستقلاً و بدون نظارت دقیق شخص دیگری کارهای خود را انجام دهند.
– روابط اجتماعی آنها اغلب فقط با کسی است که می توانند به او وابسته شوند و خیلی از این افراد مورد بدرفتاری جسمی یا روحی روانی قرار می گیرند، فقط به این علت که با جرأت نیستند و در نتیجه نمیتوانند ابراز وجود کرده و از حق و حقوق خود دفاع کنند.
– اگر غیبت فردی که به او وابسته اند طولانی شود، بیمار در معرض خطر اختلال افسردگی قرار می گیرد.
سندرم بالینی با تظاهرات رفتاری ، شناختی و فیزیولوژیک است که باعث می شود فرد مصرف مواد را به رفتارهای دیگر ترجیح دهد.
وابستگی در نتیجه مصرف مکرر مواد اعتیادآور روی می دهد
در وابستگی سلولهای عصبی به مواجهه مکرر با مواد عادت می کنند و فقط در زمان وجود یا مصرف این مواد به صورت طبیعی اعمال و وظایف خود را انجام می دهند.
به هنگام قطع مصرف ماده چندین واکنش جسمانی مختلف بروز می کند که به آنها علائم محرومیت یا ترک مواد گفته می شود.
علائم محرومیت از مواد می تواند بسیار شدید باشد و در نتیجه شخص برای اجتناب از آنها به مصرف مجدد ماده بپردازد.
مواد احساس سرخوشی یا حالت لذتبخش بوجود می آورند .
این حالت میتواند در تعامل با مسیر پاداش در مغز یک تقویت کننده مثبت باشد.
یک شکل مصرف مواد مخدر ، که مشکل قابل ملاحظه شده است و یا یکی از ۷ علامت زیر را در طی ۱۲ ماه گذشته داشته باشد .
تحمل: افزایش تدریجی مقدار ماده مصرفی لازم ، برای دستیابی به علایم مصرفی آن ماده ( tolerance )
پیدایش علایم ترک در صورت عدم مصرف یا کاهش مقدار مصرف.
تمایل دایم و تلاشهای ناموفق برای کاهش یا قطع مصرف ماده.
مختل شدن فعالیت های اجتماعی ، شغلی و تفریحی (کاهش یا مشکل شدید)
تداوم مصرف ماده علی رغم آگاهی از عوارض آن.
صرف وقت یا مقدار بیشتر مواد مخدر.
صرف زمان زیاد جهت تهیه ، مصرف و یا بهبودی از عوارض مصرف.
وابستگی روانی:
عبارت است از حالتی که در آن شخص پس از مصرف ماده مخدر، احساس اقناع و رضایت می کند وبه علاوه همراه با آن رغبت و تمایل روانی نسبت به مصرف مجدد ماده (بطـــور دایم یا دوره ای) برای اجتناب از ناراحتی پیدا می کند.
وابستگی جسمی یا فیزیکی:
عبارت است از حالت تطابق در شخص که پس از استعمال مکرر دارو پدید میآید که در صورت عدم استعمال دارو و یا خنثی کردن اثر دارو توسط داروی دیگر، شخص دچار اختلالات شدید جسمی میگردد
وابستگی باعث بروز برخی اختلالها، رفتارها و حالتهای غیرعادی در فرد می شود که عبارتند از :
ایجاد تحمل
بروز علائم ترک
در بیشتر بیماران تمایل برای قطع مصرف مواد وجود دارد ولی بیمار قادر به انجام کار نمی باشد.
بیمار برای تهیه مواد، هزینه، و سرمایههای دیگران و خانواده را مصرف میکند.
در پی استمرار مصرف مواد و تغییرات روانی و رفتاری در بیمار، مشارکت وی در فعالیتهای خانوادگی، اجتماعی، تفریحی و شغلی کاسته می شود.
علیرغم آگاهی بیمار از عوارض جسمانی و روانی مصرف مواد، بیمار قادر به عدم استفاده از آن نمی باشد.
مفهوم تحمل
اثر برخی مواد مخدر در نتیجه تکرار استعمال مقدار ثابتی از آن ماده، کاهش می یابد. به عبارت دیگر بیمار در دفعات بعدی مصرف، برای رسیدن به سطح قبلی روانی و جسمانی ناشی از اثر مواد، باید مقادیر بیشتری از آن را مصرف کند.
مصرف مکرر و طولانی مدت مواد اعتیادآور باعث بروز پدیده تحمل می شود .
شخص مصرف کننده دیگر به مقدار ماده ای که در ابتدای مصرف پاسخ می داده ، واکنش مثبت نشان نمی دهد .
شخص نیاز به مقدار بیشتری از ماده مخدر دارد تا به احساسی مانند احساس اولیه دست یابد .
ظهور پدیده تحمل به معنای اعتیاد نیست .
تحمل در مورد مورفین یــا هروئین در سطح اهداف سلولی رخ می دهد .
اگر پس از محروم شدن از قدرت و مقام زندگی عادی ممکن نباشد و علائم ترک ظاهر شود وابستگی به قدرت و مقام وجود دارد.
افراد جاه طلب بهایی بیش از حدی به مقام می دهند و با مقام به زندگی خود معنی می دهند.
دیکتاتورها بهای بیش از حدی به قدرت می دهند و با قدرت سیاسی و نظامی به زندگی خود معنی می دهند.
فقدان مقام و قدرت علائم ترک مانند خشم ، افسردگی و اضطراب ایجاد می کند.
وابستگی به حیوانات
مردی ۳۵ ساله به دلیل افسردگی به اینجانب مراجعه کرد. افسردگی از ۳ ماه پیش به دلیل گم شدن سگش شروع شده است. از شدت افسردگی گوشه گیر و پرخواب شده بود و به محل کارش نمی رفت.
با دارو و درمان شناختی ۶ جلسه و درمان بین فردی ۶ جلسه حدود ۵۰ درصد بهبودی ایجاد شد.
یک ماه بعد زمانی که سگش پیدا شد حال عمومی و روانی کاملا بهبودی داشت.
۱. آموزش و توانمند سازی
۲. انجام ندادن کاری که خود فرد می تواند انجام دهد.
درمان معطوف به علت است. درمان از اصول زیر پیروی می کند:
۱. توانمند سازی برای زندگی بدون شی ء.
۲. کمک برای تحمل علائم ترک شی ء
نیاز به مشاوره حضوری در این خصوص دارید ؟!
اگر در این خصوص نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج و یا با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به ویزیت یا مشاوره در منزل دارید؟
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
نظرات