پاسخگوی شما هستیم ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸
پاسخگوی شما هستیم ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸

تابو چیست

تابو چیست؟ پَرهیزه یا تابو (به فرانسوی: tabou) آن دسته از رفتارها، گفتارها یا امور اجتماعی است که برطبق رسم و آیین یا مذهب، ناپسند، ممنوع و نکوهش‌پذیر است. برای نمونه نام بردن از اندام تناسلی در محافل رسمی در بسیاری از اقو

تابو چیست؟

پَرهیزه یا تابو (به فرانسوی: tabou) آن دسته از رفتارها، گفتارها یا امور اجتماعی است که برطبق رسم و آیین یا مذهب، ناپسند، ممنوع و نکوهش‌پذیر است. برای نمونه نام بردن از اندام تناسلی در محافل رسمی در بسیاری از اقوام جهان یک تابو است.

تعریف

واژه تابو از زبان تونگا که یکی از زبان‌های پلی‌نزی است وام گرفته شده‌است. به عقیدهٔ اهالی جزایر پولینزی، برخی از اشخاص یا اشیاء (مانند کشیشان، جادوگران، اجساد مردگان، زنان زائو، زنان در دورهٔ قاعدگی، رؤسای قبایل و…) دارای قوه‌ای مقدس و مافوق طبیعی هستند، به‌طوری‌که نزدیک‌شدن به آن‌ها ممکن است خطرهای بزرگی مانند جنون، بیماری یا مرگ به‌وجود آورَد.

کاربرد واژهٔ «تابو» (Taboo یا Tabu) به پولینزیا بازمی‌گردد. بعد از سومین سفر کاپیتان جیمز کوک به جزیرهٔ تونگا (یکی از مجموعه جزایر پولینزیا) در سال ۱۷۷۷ میلادی، این واژه برای اولین بار به زبان انگلیسی راه یافت. طبق گفتهٔ رادکلیف- براون، این واژه در زبان تونگان به معنای ممنوع، محدود و قدغن بوده‌است و می‌توانسته برای هر نوع ممنوعیتی به کار رود.

ارباب انواع تابوی زبانی را با در نظر گرفتن مؤلفهٔ بافت، به صورت زیر طبقه‌بندی کرده‌است:

الف. بافت‌ویژه: صرفاً در بافت‌های خاص به تابو تبدیل می‌شوند. مثل اسامی حیوانات، میوه‌ها یا غذاها ولی به‌طور کلی، معنای خنثی دارند.

ب. عمومی: به‌طور کلی و بدون در نظر گرفتن بافت، بیان ناشدنی و ممنوع هستند؛ مانند اصطلاحات مرتبط با اندام‌های جنسی و فعالیت آن‌ها، رابطه جنسی و واژه‌های مرتبط با آن‌ها، عمل دفع و واژه‌های مرتبط با آن‌ها و اسامی مکان‌های مربوط به این اعمال، واژه‌های مربوط به مرگ، بیماری و ….

دیدگاه‌های دانشمندان

زیگموند فروید معتقد است که تابوها کهن‌ترین مجموعهٔ قوانین بشری‌اند و اقدامات منع‌شده در تابوها و قوانین اقداماتی هستند که بسیاری از انسان‌ها تمایل طبیعی به انجام‌دادن آن‌ها دارند. او با بهره‌گیری از تجربیاتی که در زمینهٔ روانکاوی دارد، به مشابهت‌هایی میان رسم‌های تابویی و عوارض بیماری روانی وسواس پی می‌بَرد و بر این پایه می‌گوید که تابوها در آغاز از ممنوع‌شدن تمنیات و اعمال غریزی ــ ممنوعیت‌هایی که نسل پیشین انسان‌های اولیه با خشونت تمام بر نسل بعدی تحمیل کرده‌است ــ پا گرفته‌اند. این فرضیه روشن می‌کند که چرا انسان درقبال آنچه تابو ممنوع ساخته‌است ایستاری (مقاومت) دوپهلو دارد؛ چه به‌طور غریزی انسان پس از تحمیل‌شدن تابو، ناخودآگاه سودایی خوش‌تر از زیر پا گذاشتن تابو ندارد. آن قدرت جادویی که انسان برای تابو قائل است و کشش و گیرایی تابو همه حاصل وسوسه‌انگیزی آن و نیز ظرفیتی است که تابو برای برانگیختن کشش‌های غریزی و ناخودآگاهِ انسان دارد. از همین رو، برای محترم ماندن تابو به مقاومت آگاهانهٔ فوق‌العاده‌ای نیاز هست که خود از قداست تابو، تأکید مکرر بر زیر پا گذاشتن آن و نیز کیفر شدیدی که برای نقض‌کنندگان آن در نظر گرفته شده‌است مایه می‌گیرد.


تابوها

ظاهراً کهن‌ترین و مهم‌ترین تابوها این دو قانون بنیادین توتم‌باوری است: «حیوان توتم را نباید کشت و با افرادی از جنس مخالف و توتم مشترک نباید روابط جنسی برقرار کرد.»انگشت کردن در بینی بااین‌که که یک عادت معمول است، اما در بسیاری از جوامع، یک تابو به‌شمار می‌رود، به‌گونه‌ای که دیدن انگشت در بینی کردن برای افراد معمولاً احساس چندش به همراه دارد.
بوسه، پدیده ای است که در سرتاسر جهان معمول است. با آنکه در شماری از مناطق جهان بوسیدن عاشقانه در محضر عام تابو شمرده می‌شود اما در شماری از نواحی دیگر جهان مثل غرب اروپا  و امریکای شمالی، بوسیدن دو دلداده درمحضرعام عادی بوده و شرم آور محسوب نمی‌شود.همجنس‌گرایی امروزه تنها میان جوامع کشورهای مسلمان تابو محسوب می شود.

 تابو در دین و اساطیر

 به گفته ی جوزف کمبل، تابوها در دین و اسطوره‌شناسی برای آزمایش توانایی فرد در خودداری از نقض ممنوعیتی که به او داده شده است، استفاده می‌شود. اگر کسی در امتحان مردود شود و یک تابو را زیر پا بگذارد، متعاقباً مجازات می شود یا با عواقب اعمال خود مواجه می شود. با این حال، توجه به این نکته مهم است که تابوها ممنوعیت های اجتماعی نیستند (مانند محارم). بلکه استفاده از «تابو» در این داستان‌ها به معنای اصلی آن یعنی «ممنوعیت» مربوط می‌شود: برای مثال، یک شخصیت را می‌توان از نگاه کردن، خوردن، و صحبت کردن یا بیان کلمه خاصی منع کرد. 

اساطیر یونانی

 نمونه ای از تابو  در اساطیر یونان را می توان در داستان تجاوز به پرسفونه یافت. هادس که عاشق پرسفونه شده بود و می‌خواست او را ملکه کند،  شکافی در زمین شکافت و پرسفونه را در حالی که در حال جمع‌آوری گل در یک مزرعه بود، ربود. هنگامی که دمتر، مادر پرسفون، از ربوده شدن دخترش متوجه می‌شود، زمین را از تولید منع می‌کند (یا از زمین غفلت می‌کند) و در عمق ناامیدی خود باعث رشد چیزی نمی‌شود. زئوس تحت فشار فریادهای مردم گرسنه و سایر خدایان که درد و رنج آنها را نیز شنیده بودند، هادس را مجبور کرد که پرسفونه را بازگرداند. با این حال،  توضیح داده شد که پرسفونه آزاد خواهد شد، تا زمانی که او طعم غذای مرده را نچشید. هادس با درخواست بازگرداندن پرسفونه به دیمیتر موافقت می کند، اما ابتدا پرسفونه را فریب می دهد و او را مجبور می کند تا با دادن مقداری دانه انار به او تابوی خوردن را بشکند. در تفاسیر دیگر، پرسفونه را می بینند که دانه های انار را در اثر وسوسه یا گرسنگی می خورد. در پایان، هرمس فرستاده می شود تا او را پس بگیرد، اما چون غذای دنیای زیرین را چشیده بود، مجبور شد یک سوم هر سال (ماه های زمستان) را در آنجا بگذراند و باقیمانده سال را نزد خدایان بالا بگذراند.  با نویسندگان بعدی اووید و هیگینوس، زمان پرسفونه در جهان اموات به نصف سال می رسد.

 
یک تابو صحبت در اسطوره یونانی را می‌توان در داستان انکیس‌ها، پدر شاهزاده تروا و جنگجوی آئنیاس یافت. Anchises یک عاشق فانی الهه آفرودیت بود، که پس از آن که زئوس اروس را متقاعد کرد که او را با یک تیر شلیک کند تا این احساسات نوظهور را ایجاد کند، عاشق Anchises شده بود. یکی از تفسیرها حکایت می کند که آفرودیت تظاهر به شاهزاده خانم فریژی کرد و او را اغوا کرد، اما بعداً خود را به عنوان یک الهه نشان داد و به آنکیس اطلاع داد که برای او پسری به نام آئنیاس به دنیا خواهد آورد. با این حال، آفرودیت به Anchises هشدار می دهد که به کسی نگوید که با یک الهه خوابیده است. Anchises به این تابو صحبت کردن توجهی نمی کند و بعداً درباره رویارویی خود با آفرودیت لاف می زند و در نتیجه، با یک صاعقه توسط زئوس به پای او اصابت می کند. پس از آن، او در آن پا لنگ است، به طوری که آئنیاس مجبور است او را از شعله های تروا حمل کند. یکی دیگر از تابوهای گفتاری، البته کمتر شناخته شده، در اسطوره یونانی را می توان در داستان Actaeon یافت. Actaeon، در حالی که در یک سفر شکار در جنگل بود، به اشتباه و به طور ناگوار در حمام کردن آرتمیس اتفاق افتاد.  هنگامی که آرتمیس متوجه شد که آکتائون او را بدون لباس دیده است، و به این ترتیب عفت و پاکدامنی او را هتک حرمت کرد، او را به خاطر هتک حرمت ناخوشایند راز باکرگی اش با منع او از گفتار مجازات کرد. خواه به دلیل فراموشی یا مقاومت آشکار، آکتائون از تابوهای صحبت کردن خود سرپیچی کرد و سگ های شکار خود را فراخواند. آرتمیس به دلیل عدم رعایت تابوی صحبت کردنش، آکتائون را تبدیل به یک گوزن گوزن کرد و سگ هایش را بر او واداشت. آکتائون توسط سگ های وفادارش که ارباب سابق خود را نمی شناختند، تکه تکه و ویران شد.

 علل گرایش انسان به تابو

نظریه‌پردازان کمونیست و ماتریالیست استدلال کرده‌اند که می‌توان از تابوها برای افشای تاریخ جوامع استفاده کرد(در صورتی که اسناد دیگر وجود نداشته باشد).

 ماروین هریس تابوها را به عنوان پیامد شرایط اکولوژیکی و اقتصادی توضیح می‌دهد.

 حرمت معاشرت با بیگانگان: وحشیان بر این عقیده بودند که هر چیز یا فرد غریبه دارای قدرت شیطانی بسیار خطرناکی است که سبب بلا و مصیبت می شود ازاین رو به هیچ وجه نباید به آن ها نزدیک گردید و چنانچه این اتفاق ضروری است باید با انجام مراسمی از آنان دفع قدرت کرد. حتی افرادی که به نزدیک بیگانگان میروند یا با آن ها تماس برقرار می کنند هم تابو میشوند زیرا این قدرت اهریمنی به آنان منتقل شده و باید تطهیر شوند.

در ایران زمین پیوسته مصیبت ها و بلایا به بیگانگان نسبت داده شده و سرزمین بیگانگان هم سرزمین فساد و بلا بوده است. در نتیجه هر آنچه به بیگانگان مربوط شود، یا ساخته و تولید ایشان باشد مثل خودشان تابو و شیطانی است و چنانچه مجبور به تماس با آن شوند در نخستین قدم باید تطهیر کنند تا دفع شر شود.

انجام مراسمی مانند قربانی کردن حیوان پیش پای مسافر یا پیش از وارد شدن به منزل یا سرزمین غریب و تازه و دود کردن اسپند و کندر یا دادن صدقه و کفاره همه و همه برای برطرف کردن بلا و دفع نیروی شیطانی و خطرناکی است که از بیگانگان می رسد.


فروید مقاصد تابوها را بطور کلی اینگونه دسته بندی می کند:

الف:حفظ شخصیت های مهم مثل رؤسا، کشیشان و اشیای ارزشمند دربرابر هر نوع گزند ممکن.

ب:حفظ ناتوانان مثل زنان، بچه ها و مردم عادی دربرابر نیروی جادویی پرقدرت در کشیشان و رؤسا.

ج:حفظ افرادی که با میت تماس داشتند و یا از غذاهای مخصوصى خورده اند و در نتیجه در معرض خطرند و غیره.

د:جلوگیری از اختلالاتی که به هنگام تحقق بعضی از اعمال بزرگ زندگی مثل تولد، ازدواج، اعمال جنسی، بلوغ و غیره امکان دارد پیش آید.

هـ:پشتیبانی از موجودات انسانی دربرابر خشم و قدرت خدایان و شیاطین.

و:کمک به کودکان به هنگام تولد و یا حفظ نوزادان دربرابر خطرات بزرگی که به دلیل وابستگی آن ها به اولیاء متوجهشان می شود.( فروید، توتم و تابو ۴۶)

تابوها با این مقاصد از بین بدوی ترین اقوام و قبیله ها برخاستند و بعدها به گونه قالب عادی قانونگذاری و در خدمت گرایش های اجتماعی بسیار جدیدتر از خود درآمدند و به پیروی آن اهداف جدیدی را هم تأمین  می کند.

 تابو 

تابو ممنوعیت هایی است که علمی نبوده و علل روانی دارد.

تابوها عمدتا برای اهداف زیر ساخته می شوند:

۱. کاهش اضطراب 

۲. افزایش قدرت

۳. پیشگیری از خطرات


 انواع تابو

۱. تابوهای اخلاقی
آن دسته از بایدها و نبایدهای اخلاقی مانند راستگویی، خیانت، انصاف، عدالت، مهرورزی و هر عملی که در ذهن خيلي از انسانها به خودی خود بعنوان عمل اشتباه شناخته می شود. امکان دارد از فرهنگی به فرهنگ ديگر متفاوت باشد ولی این مفاهیم معمولاً جهان شمول هستند.

۲٫ تابوهای اجتماعی
این تابوها بیشتر به هنجارهای فرهنگی هر جامعه و هر محیط مربوط می شوند. این محیط از خانواده تا کشور یا قومیت یا نژاد گسترده است. به طورمثال در یک خانواده، پس از ۹ شب به منزل امدن تابو است. در یک فرهنگ مانند فرهنگ اعراب، ازدواج با پسرعمو و دختر عمو واجب است. در جایی استفاده الکل در خیابان و در جایی پوشش زنان مسئله تابو می شود. رابطه با محارم در دوره ای از مصر باستان جزء اداب دربار به حساب می آمد ولی اکنون به تابو تبدیل شده است. انجام تابوهای اجتماعی، معمولاً طرد از محیط و تنبیه را در پی دارد.

۳٫ تابوهای دینی
تابوهای دینی، آن گروه از قوانین و ممنوعیاتی هستند که در هر دین و آیینی وجود دارد و مردم خود را به انجام ندادن آن توصیه می کنند. همجنس گرایی در مسیحیت یا اسلام، استفاده خوراکی های غیرمجاز، محدودیت ها و قوانین ازدواج، عدم ارتباط با نامحرم در اسلام، عدم ازدواج با نزدیکان در مسیحیت و … بعضی از تابوهایی است که در ادیان گوناگون وجود دارد.

۴٫ تابوهای قانونی
تابوهای قانونی، همان مسائلی است که امروزه در صورت زیر پا گذاشتن آنها برخورد قضایی صورت می گیرد. سرقت، درگیری و آسیب رساندن به دیگران، کلاهبرداری و … از جمله ممنوعیت ها و تابوهای قانونی شمرده می شوند.

تابوشکن:
تابو شکنی مشابه بت شکنی است. شکستن سختی یک مشغله ی ذهنی؛ فرو ریخن هیبت دروغین؛ از بین بردن هیمنه و هیبت دروغ؛ گذر از مانعی موهوم؛ گشودن قفل بسته ی خیالی و ساده کردن مسأله ی سختی که ذهن شخصی را به خود درگیر کرده بود.

تابوهای خوب


ممنوعیت هایی که از آزمون های علمی موفق خارج شدند یعنی مفید بودن آنها با پژوهش‌های کمی و کیفی احراز شد و سپس به قانون تبدیل شدند تابوهای خوب هستند حتی اگر ریشه های روانی داشته باشند.



نیاز به مشاوره حضوری در این خصوص دارید ؟!

اگر در این خصوص نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج و یا با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .



نیاز به ویزیت یا مشاوره در منزل دارید؟

اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .



نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!

اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید


نظرات