پاسخگوی شما هستیم
۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸
پاسخگوی شما هستیم
۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸
طرحواره یا اسکیما فکر نادرست و عمیق و ناخودآگاه در مورد خود یا دیگران یا دنیا است که رفتارهای ما را طراحی می کند.
طرحواره یا اسکیما فکر نادرست و عمیق و ناخودآگاه در مورد خود یا دیگران یا دنیا است که رفتارهای ما را طراحی می کند.
اجازه دهید برای روشن شدن مفهوم طرحواره ،به شرح مختصری از زندگی یک بیمار بپردازیم. این بیمار زن جوانی بود به نام ناتالی که طرحواره محرومیت هیجانی داشت. او معمولا احساس می کرد نیازهای هیجانی اش در روابط صمیمانه برآورده نمی شوند . این طرحواره از دوران کودکی برای او به عنوان یک حکم قطعی درآمده بود.
ناتالی ،تنها فرزند خانواده بود و رابطه ی والدینش سرد و بی عاطفه بود . گرچه آنها تمام نیازهای جسمی او را برآورده می کردند ،ولی به تربیت او توجهی نداشتند وبه او اهمیت کافی نشان نمی دادند . والدینش او را درک نمی کردند و به همین دلیل ،ناتالی در خانواده احساس تنهایی می کرد.
مشکل فعلی ناتالی ،افسردگی مزمن بود .او به درمانگرش گفت در تمام طول زندگیش افسرده بوده و علیرغم سالها پیگیری برای درمان ،افسردگی وی برطرف نشده است .ناتالی اکثرا به سمت رابطه با مردانی جذب می شود که محرومیت هیجانی داشتند .
ناتالی مدام از همسرش ،پال ،به خاطر مسایلی چون وفاداری و همدردی ،ایراد می گرفت و با این کار ،اورا عصبانی می کرد . پال نیز در واکنش به رفتارهای ناتالی ،اورا تحت فشار قرار می داد .این امر منجر به فعال شدن طرح واره محرومیت هیجانی ناتالی و نهایتا عصبانی شدن او می شد . عصبانیت او نسبتا موجه بود ،ولی تا حدودی یک واکنش افراطی نسبت به همسری به شمار می رفت که ناتالی را دوست داشت ،ولی نمی دانست چگونه دوست داشتنش را نشان بدهد.
خشم ناتالی باعث می شد همسرش از او بیشتر کناره گیری کند و بدین ترتیب طرح واره ی محرومیت هیجانی ناتالی تداوم می یافت. زندگی مشترک ناتالی در چرخه ی معیوبی گیر افتاده بود که ریشه در طرح واره او داشت . زندگی مشترک ناتالی مانند دوران کودکی او ،با همان روال محرومیت هیجانی می گذشت .
ناتالی قبل از ازدواج با پال با مردی به نام مایکل ارتباط داشت که از نظر هیجانی ،برون گرا بود . این ارتباط از نظر جنسی برای ناتالی هیچ جذابیتی نداشت و با هر گونه ابراز محبت عادی از سوی مایکل ،احساس ناخوشایندی به او دست می داد .
اکثر اوقات جذب ارتباط با افرادی می شویم که طرح واره ی مرکزی مارا فعال می کنند.به همین دلیل آنها را جذابترین افراد می دانیم. معمولا این گرایش در بیماران جذابیت طرحواره ای نیز مشاهده می شود. این مثال نشان می دهد چگونه محرومیت اولیه بیمار در دوران کودکی موجب شکل گیری طرح واره ای در ذهن او می شود که در سیر زندگی بعدی فعال می شود ،تداوم می یابد و منجر به روابط نا کارآمد و علایم مزمن اختلالات محور می گردد.
در ابتدا تصور می کردیم که تفاوت اصلی بین طرح واره های ناسازگار اولیه و مفروضه های زیر بنایی نظریه در غیر شرطی بودن طرح واره ها و شرطی بودن مفروضه های زیربنایی است.اما در حال حاضر به این نتیجه رسیدیم که برخی از طرح واره ها ،شرطی و برخی دیگر ،غیرشرطی هستند .
به طور کلی ،طرح واره هایی که در اوایل سیر تحول انسان شکل می گیرند و اغلب در محور ساختار شناختی قرار دارند ،باورهایی غیر شرطی درباره ی خود و دیگران هستند .طرح واره هایی که بعدا در سیرتحول شکل میگیرند ،شرطی اند.
طرح واره های غیرشرطی ،هیچ گونه راه گریزی برای بیمار باقی نمی گذارند .مهم نیست که فرد چه کاری انجام می دهد ،زیرا در هر صورت نتیجه یکی است :فرد ، بی کفایت ،نالایق ،دوست نداشتنی ،بدبخت ،در معرض خطر خواهد بود و هیچ چیزی نمی تواند آن را تغییر بدهد. طرح واره ،تمام اتفاقات دوران کودکی را بدون هیچ گونه انتخابی از سوی کودک ،در خود خلاصه می کند ؛دقیقا به همین سادگی .اما طرح واره ی شرطی ،روزنه ی امیدی برای بیمار فراهم می کنند . به طوری که بیمار احساس می کند توانایی تغییر نتیجه را دارد .او می تواند اطاعت کند ،به دنبال تایید دیگران باشد ، ایثارگری کند ، هیجان ها را بازداری نماید و با انجام این کارها ،شاید حدالامکان بتواند به طور موقت از وقوع نتایج منفی جلوگیری کند.
طرح واره های شرطی معمولا وقتی شکل می گیرند که فرد می خواهد از شر طرح واره های غیرشرطی خلاص شود .در این قبیل موارد ، طرح واره های شرطی ، ثانویه هستند .به مثالهای زیر توجه کنید :
معمولا ارضای توقعات طرح واره های شرطی همیشه امکان پذیر نیست. به عنوان مثال ، خیلی سخت است که آدم کاملا مطیع باشد و هیچ وقت عصبانی نشود . خیلی سخت است که فردی تمام نیازهای خودش را نادیده بگیرد و آن قدر ایثار کند تا تمام نیازهای دیگران برآورده شود .
جایگاه طرح واره های شرطی در ساختار شناختی ،همیشه بعد از طرح واره های مرکزی (طرح واره های غیرشرطی ) است فرد تنها برای مدت کوتاهی می تواند خود را پشت طرح واره های شرطی پنهان کند ، ولی بالاخره مجبور می شود با واقعیت طرح واره های مرکزی روبه رو شود ( البته همیشه اینطور نیست که تمام طرح واره های شرطی با طرح واره های مرکزی ارتباط داشته باشند . این طرح واره ها تنها در صورتی شرطی هستند که کودک با انجام آنچه از او انتظار می رود ، بتواند از پیامدهای ترسناک آن اجتناب کند)
بسیاری از طرح واره های ناسازگار اولیه ، به طور بالقوه می توانند روند رفتاردرمانی شناختی کلاسیک را خراب کنند . طرح واره ها باعث می شوند بسیاری از مفروضه های رفتار درمانی شناختی کلاسیک که قبلا به آنها اشاره شد در خصوص بیماران صدق نکنند. به عنوان مثال ، این مفروضه را در نظر بگیرید که بیماران می توانند خیلی سریع ،اتحاد درمانی مثبت ایجاد کنند .
بیمارانی که طرح واره هایی در حوزه ی بریدگی و طرد ( رهاشدگی ، بی اعتمادی /بدرفتاری ، محرومیت هیجانی ، نقص / شرم ) دارند ممکن است نتوانند چنین ارتباطی را در مدت زمان کوتاهی برقرار سازند . همچنین این فرض را در نظر بگیرید که بیماران هویت منسجم و اهداف روشنی در زندگی دارند و می توانند اهداف درمانی را جهت دهی کنند .
بیمارانی که طرح واره هایی در حوزه ی خودگردانی و عملکرد مختل ( وابستگی ، آسیب پذیری ، خود تحول نیافته /گرفتار ، شکست ) دارند ، ممکن است خودشان را به درستی نشناسند و ندانند از زندگی چه می خواهند ؛ لذا ممکن است نتوانند اهداف خاصی را برای درمان مشخص کنند .
رفتار درمانی شناختی ، فرض را بر این می گذارد که بیماران می توانند هیجان ها و شناختواره های خود را بشناسند و آنها را در فرایند درمان بیان کنند ، ولی بیمارانی که طرح واره هایی در حوزه ی دیگر – جهت مندی ( اطاعت ، ایثار ، پذیرش جویی ) دارند ، ممکن است به جای آنکه خود را مورد بازنگری قرار دهند یا راجع به افکار و احساسات خود صحبت کنند ، به دنبال ، محقق کردن چیزی باشند که درمانگر می خواهد ، نهایتا این که رفتار درمانی شناختی ، فرض را براین می گذارد که بیماران می توانند از راهبردهای درمانی تبعیت کنند ،ولی بیمارانی که طرح واره هایی در حوزه ی محدودیت های مختل ( استحقاق ، خویشتن-داری /خود-انضباطی ناکافی ) دارند ، ممکن است آن قدر بی انگیزه یا بی نظم باشند که نتوانند تکنیک های درمانی را انجام دهند.
نیاز به مشاوره حضوری در این خصوص دارید ؟!
اگر در این خصوص نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج و یا با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به ویزیت یا مشاوره در منزل دارید؟
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
نظرات 