طرحواره چیست

طرحواره

طرحواره درمانی یا درمان مبتنی بر طرحواره یک درمان ابتکاری و تلفیقی است که توسط یانگ و همکاران مبتنی بر درمان ها و مفهوم های سنتی در درمان شناختی - رفتاری، دلبستگی، رابطه های شیء، ساختارگرایی و روان تحلیلی را در برگرفته است. در واقع طرحواره درمانی مولفه ها را در قالب یک مدل مفهومی و درمانی با یک پارچه ساخته است.

 طرحواره درمانی یک سیستم جدید روان درمانی را بنا می نهد. این درمان به ویژه، برای بیمارانی مناسب است که به اختلال های روانی دیرپا و گسترده ای مبتلا و نسبت به درمان های روان شناختی مقاوم هستند. تجربه بالینی نشان داده است که بیماران مبتلا به اختلال های شخصیت و بیمارانی که مشکل های خصیصه ای مشخصی دارند که زیر بنای اختلال های محور یک هستند، به طرحواره درمانی پاسخ خوبی می دهند.

با پدیدائی روش ها شناختی - رفتاری برای درمان بیماران مبتلا به اختلال های خصیصه ای، یعنی آن چه که چهارمین راهنمای تشخیصی - آماری آن را اختلال های شخصیت می نامد، درمان گران شناختی علاقه مند به مطالعه ساختارهای بنیادی و عواملی شده اند که بر رشد و تحویل فردی تاثیرات مثبت و منفی می گذارند.

 به بیان دیگر، این درمان گران از درمان اختلال های محور یک، مانند افسردگی و اضطراب، به سمت کار برروی اختلال های خصیصه ای عمیق تر در محور دو حرکت کرده اند. یکی از چالش های عمده اخیر در شناخت درمانی، ایجاد یک رویکرد درمانی موثر برای درمان گرانی است که با مبتلایان به اختلال های شخصیتی سروکار دارند.

 این بیماران، مجموعه ای از مشکل های پیچده و مقاومی دارند که بسیاری اوقات روند درمان را متوقف می سازد. علاقه روزافزون به بررسی و شناخت ساختارهای بنیادین و فرآیندهای تسهیل گر یا بازنده رشد و تحول شخصیت، منجر به پدید آمدن مدل های جدید برای درمان این گونه بیماران شده است. با شروع حرکت به سمت درمان اختلال های خصیصه ای دیرپا از جانب شناخت درمان گران، محدودیت های مدل بک در شناخت درمانی آشکار گردید.

تحت تاثیر ساختارگرایی، یانگ مدل جامعی به نام طرحواره درمانی یا درمان مبتنی بر طرحواره را بنا نهاد. همانطور که ذکر شد، این روش درمانی با توجه به مدل شناختی یک بسط و توسعه یافت و بیمارانی را مورد توجه قرار داد که مبتلا به مشکل های خصیصه ای پایدار و دیگر اختلال های دیرپا بودند.

چهار ویژگی عمده در مبتلایان به اختلال های شخصیتی وجود دارد، که آنها را برای درمان شناختی - رفتاری استاندار نامناسب می سازد:
۱- مشکل های مبهم آشفته
۲- مشکل در رابطه ها بین فردی
۳- انعطاف ناپذیری
۴-اجتناب

۱- شکلهای مبهم و آشفته

بیماران مبتلا به اختلال های خصیصه ای، بسیاری اوقات آمادگی لازم را برای بیان مشکل های مشخص و قابل تعریف ای که کانون درمان قرار بگیرد ندارند. معمولاً این قبیل بیماران مشکل های مشخصی را در انطباق و سازگاری در زندگی و ارتباط های بین فردی خود نشان می دهند، اما در عین حال، شکایت های فراوان و مهمی دارند، به گونه‌ای که نمی توان با استفاده از درمان شناختی - رفتاری به هدف درمانی خاصی رسید.

۲- مشکل در رابطه های بین فردی

مشکل در رابطه‌های بین فردی، در بسیاری موارد، هسته اصلی مشکل های این گروه از بیماران است. در شناخت درمانی سنتی انتظار می رود بیمار رابطه ای مشارکتی در جلسه ها با درمانگر خود برقرار کند، در حالی که برای بیماران مبتلا به اختلال های خصیصه ای این امر بسیار دشوار است. برخی از این بیماران هیچ گونه رابطه ای با درمانگر برقرار نمی کنند و برخی دیگر به طور افراطی به درمانگر با بسته می شوند.

۳- انعطاف‌ناپذیری

در شناخت درمانی سنتی، فرض می‌شود که باید بیماران به میزان قابل ملاحظه ای از ویژگی انعطاف پذیری برخوردار باشند، تا بتوانند افکار و رفتارهای خود را از طریق تحلیل تجربی و دیگر از تکنیک های شناختی - رفتاری تعدیل کنند. چون یکی از علامتهای مشخص اختلال های شخصیت، وجود رگه های انعطاف ناپذیری است، که تکنیک های استاندارد شناخت درمانی به تنهایی در درمان این بیماران موفقیت آمیز نیست. حتی، در بیمارانی که افکار و یا اعمال غیر انطباقی و ناسازگارانه خود را تشخیص می دهند، باز هم تجربه ناامیدکننده ای پیرامون تغییر احساس ها، رفتارها یا باورهای بنیادین خود در این روش درمانی به دست می‌آورند.

۴- اجتناب

چون بیماران مبتلا به اختلال های خصیصه ای، به طور دیرپا از تجربه احساس های ناخوشایند خود می گریزند و در عین حال از افکار دردناک خودروی گردانند بنابراین تکنیک های استاندارد شناختی در دستیابی به افکار و احساس های غیر انطباقی در این افراد ناموفق است. یانگ معتقد است که این گونه اجتناب ها در نتیجه شرط سازی بیزارانه به وجود می آید. بدین معنا که اضطراب و افسردگی به مرور زمان با خاطره ها و شناختارهای ناخوشایند پیوند می یابند و در نتیجه، منجر به اجتناب در فرد مبتلا می انجامند.
با توجه به دلایلی که ذکر شد، یانگ طرحواره درمانی را به منظور درمان بیماران مبتلا به مشکل های خصیصه ای دیرپا پی ریزی کرد. در واقع، این درمان، پاسخی به ناکامی های درمانی ناشی از کاربرد تکنیک های شناختی - رفتاری استاندارد در مورد بیماران مبتلا به مشکل های خصیصه ای دیر پا است.

 طرحواره درمانی در درمان افسردگی و اضطراب دیرپا، اختلال های خورد و خوراک، مسائل زناشویی و مشکل های پایدار در حفظ رابطه های صمیمانه سازگار، اثربخش گزارش شده است. همچنین، این روش در مورد مجرمان و در پیشگیری از عود در میان سوء مصرف کنندگان مواد، کارایی دارد.

در طرح طرحواره درمانی به بیمار کمک می شود تا بتواند مشکل‌های دیرپای زندگی خود را در چارچوبی قابل فهم و معنادار دوباره سازمان دهد. در این مدل، طرحواره های ناسازگار اولیه از دوران کودکی تاکنون ردیابی می شوند. در این مسیر، بر رابطه های بین فردی بیمار تاکید خاص می گردد. با استفاده از این روش درمانی، بیماران قادر می شوند تا به مشکل های خصیصه ای خود، به عنوان مشکل ناهمخوان با خویشتن نگاه کنند و برای توقیف آنها توان مندتر گردند.

 

نیاز به مشاوره حضوری در این خصوص دارید ؟!

اگر در این خصوص نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج و یا با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .

نیاز به ویزیت یا مشاوره در منزل دارید؟

اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .

نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!

اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید

---